Çiftlik Gübresi (Ahır Gübresi) Nedir?
İnsanoğlunun tarım toplumuna geçişi ile birlikte bitkilerinin gelişimini arttırmak için kullandığı ilk gübre, çiftlik gübresi yani büyükbaş hayvan gübresidir. Büyükbaş hayvan gübresi, saman ve diğer bitki artıkları binlerce yıldan beri doğal gübre olarak kullanılmaktadır.
Büyükbaş hayvan gübresi tarım toplumunda hem gübre olarak kullanılmış hem de kerpiç evlerinin ısınması için tezek yapılıp yakacak olarak bir çok ihtiyaçta kullanılmıştır.
Ahır gübresi, çiftlik gübresi, kompost gübre olarak adlandırılan büyükbaş hayvan gübresi günümüzde de tüm dünya tarımında en yoğun kullanılan organik gübredir.
Bitkiler, büyüme ve yaşamaları için azot (N), fosfor (P), potasyum (K), kalsiyum, magnezyum, kükürt, demir, mangan, bakır, çinko, bor gibi elementlere yoğun miktarda ihtiyaç duyarlar.
Bunlar arasında azot, fosfat ve potasyum (NPK) en önemlileridir. Gübreler, bitkilerin büyümesi için gerekli gıdayı ihtiva eden maddelerdir. Her ne kadar toprak ve su bu gıdanın büyük bir kısmını sağlamaya yeterse de birçok hallerde bir takım gıdalar bakımından fakir olabilirler. Böyle hallerde toprağın gübre ile takviye edilmesi gerekir.
Büyükbaş hayvan gübresi bitkinin tüm mineral ihtiyaçlarını karşılayan, toprağın mikroorganizmal faaliyetini arttırarak topraktaki organik madde miktarını arttıran doğal, organik bir gübre çeşitidir.
Büyükbaş hayvan dışkıları, ancak doğru kompostlaştırma (fermentasyon) süreçlerinden geçirildikten sonra “gübre” olarak adlandırılabilirler.
Geleneksel Gübreleştirme / Kompostlaştırma / Fermentasyon?
Geleneksel yöntemlerle kompostlaştırma (fermentasyon) bitki ve hayvani menşeli artıkların bir araya toplanıp, gübre yapmak üzere çürümeye terk edilmesiyle yapılır.
Hayvan dışkılarından hazırlanan yığında gerçekleşen aktif parçalanma nedeniyle sıcaklık 60-80 dereceye kadar çıkar ve bu esnada patojenler (zararlı bakteri, virüs, mantar, vb.) ve sinekler ile hastalık yapıcı organizmalar ölürler.
80 derece üzerinde ısılara dayanıklı olan faydalı mikroorganizmalar ve bakteriler ise yaşamlarını sürdürürler.
Geleneksel kompostlama tekniğinde, çiftlikteki bitki ve hayvan artıkları takriben 30 cm yüksekliğinde yayılır. Üzerine su serpilerek iyice ıslatılır ve sıkıştırılır. Bunun üzerine 5–15 cm yüksekliğinde, varsa ahır gübresi, yoksa toprak veya odun külü yayılır.
Sulandıktan sonra, tekrar 5–15 cm toprak veya odun külü ilave edilerek istenilen yükseklikte bir kompost yığını yapılır.
Yığına yukarı doğru daralan bir şekil verilir. Rutubet kaybını önlemek için en üste toprak serilir. Hazırlanan kompost yığını 3-4 hafta kendi haline bırakılır.
Bundan sonra birer ay ara ile bir veya iki defa altüst edilerek yığının her tarafının çürümesi sağlanır.
Tüm bu işlemler sonucunda en az 3-4 ay sonra çiftlik gübresi kullanılmaya hazır bir hale gelir.
Yığın sıcaklığının 60-80 derecelere yükselmesi sebebiyle, geleneksel yöntemlerle kompostlaştırılmış gübre, yanmış gübre olarak adlandırılmaktadır.
Kontrollü Fermentasyon / Kompostlaştırma
Geleneksel kompostlaştırma yönteminin zorluğu ve kontrolsüzlüğü sanayii şeklinde kompostlama tekniklerinin geliştirilmesini sağlamıştır.
Sürekli bir akış sistemi ile kurutma tamburlarına alınan katı haldeki büyükbaş hayvan dışkısı, döner kurutucularda sürekli harmanlanarak, sıcak havayla teması sağlanıp, kuruma ve ısıl işleme tabi tutulur.
En az 7 metrelik havalandırma kulesinde, anaerobik bakterilerin faaliyetini tamamen durdurmak amacıyla aşamalı olarak havalandırılır.
Hayvan dışkısında mevcut yabani ot tohumları ve patojenlerden arındırılırken, gübre içerisinde yer alan faydalı değerleri maksimum seviyeye çıkartacak süreler ve aşamalardan geçer.
Tüm proses standartlara uygun şekilde kayıt altına alınarak otomasyon ile takip edilebilmektedir.
Öte yandan büyükbaş hayvan çiftliklerinde hayvanlara verilen antibiyotikler, ilaçlar, hormonlar dışkılarında bitki ve toprak yapısına zararlı kalıntılar bırakmaktadır.
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından ruhsatlandırılmış, lisans sahibi işletmeler, özellikle hastalıklı hayvanlar için bulundurdukları revirlerindeki gübre çıktılarını ayrı proseslerle bertaraf etme zorunlulukları bulunmaktadır.
Bitki besini amaçlı, kontrollü fermantasyona tabi tutulacak büyükbaş hayvan dışkılarından gübre üretmek için, kullanılacak hayvan dışkılarının, mutlaka ruhsat ve lisans sahibi hayvan çiftliklerinden temin edilmesi şarttır.
Bu sebeple, kontrollü fermantasyon ile üretilmiş olan çiftlik gübresi içeriğinde patojenler bulunmaz ve içerik değerleri bitki beslemesi için zengindir.
YANMIŞ HAYVAN GÜBRESİ DİYE ADLANDIRILAN
FERMENTE EDİLMEMİŞ GÜBRENİN ZARARLARI NEDİR?
UZUN SÜRE YIĞIN HALİNDE BEKLEYEN GÜBRE, DOĞRU FERMENTE EDİLMİŞ GÜBRE OLMAYABİLİR.
- 6 ay boyunca her 15-20 günde bir sulanması, alt üst edilmesi veya havalandırılması halinde bile %100 fermente olmayabilir.
- Gübre doğru koşullarda hijyenize ve fermente edilmemesi halinde, fidan çukurlarında dip kurtlarının yuvası haline gelebilir.
- Doğru fermentasyon süreci ile üretilmemiş çiftlik gübreleri, yabancı ot tohumlarını da beraberinde getireceğinden, bu ot tipleri ile pahalı ilaçlarla kimyasal mücadele gerektirecektir. Kullanılan bu kimyasallar topraktaki mikrobiyal yapıyı bozacaktır.
- İçerisinde bir çok zararlı patojen bulundurur. Bu patojenler toprak kökenli kök hastalıklarına sebebiyet verir. Bu hastalıklarla mücadele, pahalı zirai ilaçların kullanılması ile mümkündür. Topraktaki mikrobiyolojik yapıyı bozar.
- Doğru fermentasyon süreci ile üretilmemiş çiftlik gübreleri, içerdiği amonyak ve üre gibi bileşikler ile tuzluluğa neden olur. Tuzluluk kılcal kök gelişimini engelleyeceği gibi, toprakta kaymak tabakası oluşmasına sebep olur ve toprak yapısını bozar.
- İçerdiği koku sineklenmeye sebep olacağı gibi, meyve aromasına da intikal ederek aromayı bozar.
Kontrollü fermentasyon süreci ile üretilmemiş çiftlik gübreleri, tam fermente olmadığı için fermantasyonuna toprakta devam eder. Bu ayrışma esnasında zararlı toksik bileşikler açığa çıkartacağından bitkiye ve cevreye zarar verir. Bunun yanı sıra topraktaki azot, çalışan mikroorganizmalar yolu ile kaybolur.
Ayrışma ve çözünme toprakta devam edeceğinden toprak strüktürü zayıflar ve su tutma kapasitesini düşürür.
İŞLENMİŞ, FERMENTE EDİLMEMİŞ HAYVAN GÜBRESİ, GÜBRE OLARAK KULLANILABİLİR Mİ?
Elbetteki Hayır.
İşlenmemiş, fermentasyon sürecine girmemiş hayvan gübresinde;
- Besin maddeleri arasındaki oran dengeli değildir.
- Özellikle karbon / azot (C/N) oranı istenen seviyede değildir.
- Fazla miktarda Nitrat Azotu (NO3-N) içerebilir ve bitkinin kılcal köklerinde yakma yapabilir.
- Salmonella, E coli, Brusella gibi insana da zararlı bakterilerin yanı sıra Fusarium, Rhizoctonia Solani, Verticilium gibi ciddi bitki kök hastalıklarına sebep olabilecek toprak patojenleri getirerek, bitkilerde hastalıklarına sebep olabilir.
İşlenmemiş, fermentasyon sürecine girmemiş Hayvan Gübresinin Avantajları
Herhangi bir işlem görmediği için ucuzdur.
Heryerden bulunabileceğinden, kolay ulaşılabilirdir.
AgraGron FamAgro Fermente Çiftlik Gübresi
AgraGron FamAgro Organik Gübre Fermente Edilmiş Çiftlik Gübresi (Fermented Animal Manure)
AgraGron FamAgro (Fermented Animal Manure) Katı Organik Gübre;
Toprağı, sağlıklı bir şekilde organik maddece zenginleştirir, havalanmasını sağlar.
Toprağın fiziksel ve biyolojik yapısını düzenleyerek sürdürülebilir üretim yapılmasını destekler.
AgraGron Fermente Hayvan Gübresi (FAM) AB FAM standartlarına uygun olarak üretilmektedir.
AgraGron FamAgro sahip olduğu içerik değerleri sayesinde Organik maddece fakir toprakların iyileştirilmesinde, faydalı mikroorganizmaların ve faydalı bakterilerin yaşaması ve çoğalması için ortam yaratır.
Toprağın fiziksel, kimyasal, biyolojik özelliklerini iyileştirir ve bitkileri sürekli besleyerek sağlıklı ve dengeli gelişmesini sağlar.
AB standartlarında hijyenize edilmiş, patojenlerinden ve yabancı ot tohumlarından arındırılmış, Karbon/Azot C/N oranı ve besin maddesi oranı dengelenmiş bir organik gübredir.
Yabancı ot tohumu içermez.
Minimum Garanti Edilen İçerik Değerleri:
- %31,3 Organik madde
- %18,3 Humik/Fulvik Asit
- %1,6 Azot (N),
- %1,09 Fosfor (P2O5)
- %1,10 Potasyum (K2O)
Uygulama Miktarı:
Bahçelerde, ortalama 50 m2’ye 25 kg seprme şeklinde atılır, sulanarak yayımlası sağlanır.
Tarımsal arazilerde, toprağın organik madde miktarına bağlı olarak dönüme 700 kg ile 3.000 kg arasında uygulanmalıdır.
Daha fazlası:
Sipariş İçin: EkosolShop
Çiftlik gübresi, ahır gübresi, kompost gübre olarak adlandırılan büyükbaş hayvan gübresi günümüzde de tüm dünya tarımında en yoğun kullanılan organik gübredir.
Büyükbaş hayvan dışkıları, ancak doğru kompostlaştırma (fermentasyon) süreçlerinden geçirildikten sonra “gübre” olarak adlandırılabilirler.
Büyükbaş ya da küçükbaş fark etmeksizin, toplanan hayvan dışkılarının bir yığın haline getirilerek mikroorganizmal faaliyet başlatılır.
Yığın içerisindeki artan mikroorganizmal faaliyet sonucu, yığın içerisinde ortalama 65-75 C derecelere kadar ısı oluşur.
Bu oluşan sıcak ortam sonucunda, hayvan dışkısı içerisindeki zararlı mikroorganizmalar (patojenler) ısıdan dolayı etkisiz hale gelirler. Dışkı yığını içerisinde bulunan, bitkiye ve toprağa faydalı mikroorganizmalar ise, bu ısıya dayanıklı olduğu için yaşamlarını sürdürmeye devam ederler. Bu yöntemle fermente edilmiş gübreye yanmış gübre denir.
Hayvan çiftliklerinden fermentasyon işlemi yapılmadan toplanmış hayvan dışkılarına yanmamış gübre denir. Bu dışkıların içerisinde toprağa zararlı mikroorganizmalar (patojenler) bulunmakta olduğu için hiç bir surette tarım arazilerine atılması tavsiye edilmez.
Hayvan çiftliklerinde, katı hayvan dışkılarının sidikten ayrıştırılması işlemine seperasyon (ayrıştırma) denir. Bu ayrıştırma sonucu elde edilen hayvan dışkısına seperasyondan geçmiş ya da sepere edilmiş hayvan dışkısı denir. Hayvan dışkısının katı ve sıvı ayrıştırmasının yapılması, dışkının gübre haline gelmesi demek değildir.
Hayvan dışkısının gübre haline gelmesi için mutlaka içeriğinde bulunan zararlı mikroorganizmalardan (patojenlerinde) ayrıştırılması yani fermentasyon sürecine sokulması gerekmektedir.
Hayvan dışkısının doğru fermentasyon prosesleri ile işlenerek elde edilmiş olan gübreye fermente çiftlik gübresi denir.
Hayvan çiftliklerinden satışı yapılan ve gübre işleme proseslerinden geçirilmemiş hayvan dışkısına hayvan gübresi denilebilmektedir. Fakat bu dışkılar gübre değildir. İçeriğinde bitkiye zararlı patojenler içermektedir. Hayvan dışkısının proses edilmesi yani fermente edilmesi sonucu fermente edilmiş, yanmış hayvan gübresi elde edilir.
Hayvan çiftliklerinden sepere edilmiş veya edilmemiş yani katı ve sıvı dışkı ayrıştırılmış fakat gübre haline getirilmemiş hayvan dışkılarının satışı römorklarla yapılır. Satın alan çiftçi kendi arazisinde fermente işlemini gerçekleştirebilir. Bu sebeple çok ucuzdur. Çünkü üretim lisansına sahip olan bir hayvan çiftliği mutlaka dışkıları ayrıştırıp, bertaraf etmek zorundadır. Hiç işlemeden yani masraf yapmadan çiftçiye satış yapar ve dışkıları bertaraf etmiş olur.
Fermente edilmiş hayvan gübresi ise en az 6-7 ay süren fermentasyon işlemi sonucu artık gübreleşmiş dışkıdır. Nispeten daha pahalıdır. Fakat doğru fermentasyon süreçlerinin uygulanıp uygulanmadığının mutlaka yerinde kontrol edilmesi gerekecektir.
Tarım Bakanlığı lisanslı olarak satışı yapılan paketli hayvan gübresi (çiftlik gübresi, ahır gübresi vb) ise fermentasyon süreçleri tamamlanmış kontrollü gübrelerdir. İçeriğinde patojen barındırmazlar. Bakanlık düzenli olarak gübre analizleri alarak nihai ürünün patojen kontrolünü yapar.
WhatsApp 
Geri bildirim: Çim Gübresi Çeşitleri | Ekosol Tarım ve Hayvancılık A.Ş.